طراحی ساختمان اداری ملزم به اصول و ضوابطی است که می بایست محل کار با هر فعالیت اداری را سازماندهی کند.در این مقاله به بررسی اصول کلی طراحی ساختمان اداری می پردازیم. نحوه سازماندهی یک ساختمان اداری در چند مورد خلاصه می شود که اهداف اصول طراحی ساختمان اداری به شمار می روند. فضاها و عملکردهای ضروری یک ساختمان اداری شامل: ساختار، طراحی نما ساختمان اداری، متریال های نما، طراحی نورپردازی نما، سیرکولاسیون، دفاتر، ویژگی های رفع نیازهای ارباب رجوع در فضا، و فناوری های نوین می باشد. هر کدام از موارد بالا شامل تعریف های اختصاصی است که در هارمونی یک ساختمان اداری نقش عمده ای ایفا می کنند. بخصوص نوع کاربری اداری ساختمان هم به طراحی اختصاصی نیاز دارد. اینکه در ساختمان اداری شما قرار است یک یا چندین صنف مشغول به کار شوند.
جهت سفارش طراحی معماری و طراحی داخلی فضای اداری توسط مهندسین خلاق و با تجربه با ما تماس بگیرید.
از آنجایی که امور دفتری (به واسطه معرفی فنآوری جدید) پیوسته در حال تغییر است ،داشتن شناخت روشن از عملکرد های مورد نیاز به عنوان محرکی قوی، تأثیر عمده ای در سازمان دهی دفاتر و ساختمان های اداری دارد. به همین علت طراحان می توانند با تمام جنبه های مربوط به طراحی ساختمان اداری را با ترفندهای ذهنی و فنی خود تحت تأثیر قرار دهند. ایجاد نظم ، رنگ آمیزی فضا، انتخاب متریال و هارمونی در تمام اضلاع طراحی نمای ساختمان، تأثیر زیادی در بالا بردن کیفیت طراحی ساختمان اداری دارد. هدف از ارتقاء کیفیت طرح جلب رضایت کارفرما در همه زمینه هاست. لذا از شروع تا پایان کار می بایست یک تقارن همکاری بین کارفرما و پیمانکار به عنوان طراح و مجری پروژه صورت گیرد. این پروسه لازمه پیشبرد پروژه بین یک شرکت و طرف مقابل است.
ساختمان اداری شامل واحدهای مختلفی می شود که شرکت ها و بیزینس های مختلف در آن به فعالیت می پردازند. علاوه بر اینکه تمامی اصول اولیه طراحی پلان ساختمانی در طراحی ساختمان اداری نیز رعایت می شود، چند نکته کلیدی دیگر نیز وجود دارد که با رعایت آن می توان تضمین کرد تمامی واحدهای موجود در یک ساختمان اداری، استاندارد و اصولی طراحی شده اند. در ادامه به چند نکته درباره اصول طراحی ساختمان اداری اشاره خواهیم کرد.
فهرست مطالب
ساختمان یک اداره بزرگ شامل مکانهای مختلف و متعددی است:
۱) بخش های اداری دفاتر مجزا برای یک تا سه نفر به همراه کارگاههایی برای کار آموزان و دفاتر گروهی برای حداکثر ۲۰ نفر، بعضی ادارات کارگاههای مجزا را با بخش های گروهی یکی می کنند. در اداره ای با پلان باز به جز یک بخش منشی گری مجزا، بقیه مکانها برای کار فردی و گروهی چند منظوره اختصاص می یابد.
۲) قسمت های انبار اسناد برای نگهداری پرونده ها، طرح ها، میکروفیلم و وسایل الکترونیکی، لوازم بایگانی و ثبت ، ثبت اسناد باز سازی و خرد کردن.
۳) بخش های خدمات اصلی اداری، دارای تجهیزات نوشتاری، تکثیر ، چاپ، فتوکپی و کامپیوترهای شخصی
۴) قسمت پست خانه، نامه ها و محموله های پستی، کنترل ورود و خروج اجناس
۵) بخش نمایش گروهی شامل اتاقهای گردهمایی با دیوارهای متحرک و بخش های نمایشگاه، تالار های کنفرانس و گردهمایی .
۶) امکانات اجتماعی شامل رختکن، آشپزخانه، توالت برای هر طبقه یا بخش، بخش استراحت کارکنان، محل خوردن و آشامیدن، امکانات ورزشی، سالن غذا خوری با آشپزخانه.
۷) مکانهای اضافی و ضمیمه، احتمالاً برای تعلیم در زمینه استفاده از وسایل سمعی و بصری
۸) امکان نیاز به وجود یک قسمت برای ورود اتومبیل ، جای پارک (به صورت زیر زمین) و بخش های تحویل.
۹) فضاهای گروهی شامل راهروها – پلکان – آسانسورها – ورودی های خروجی و اضطراری به صورت داخلی و خارجی.
۱۰) خدمات اصلی شامل وجود مسائل خدمات فنی ، تهویه مطبوع، دستگاه تهویه، سیستم حرارتی ، برق، سیستم آرمانی ، پردازش اطلاعات، مرکز کامپیوتری، مخابرات و نظافت و مراقبت
سطح زیر بنای لازم در ادارات را تقریباً از ۲ تا ۳ متر مربع به حدود ۱۵ تا ۱۸ مترمربع افزایش می دهند.
انواع طراحی فضای اداری
مهم ترین وجه تمایز دفاتر اداری ابعاد و یا باز یا بسته بودن آنهاست، بنابراین انواع مختلف فضاهای اداری درجات مختلفی از حریم بصری و صوتی را ایجاد میکنند که تاثیر مستقیمی بر تعامل میان کارمندان و توانایی تمرکز آنها خواهد داشت.
دفتر کار باز Open Office : فضای کاری باز غیر محصور برای بیش از ۱۰ نفر – مناسب فعالیت های مستلزم ارتباط مداوم و کارهای با سطح تمرکز پایین
فضای کار گروهی Team Space : فضای کاری نیمه بسته پارتیشن مناسب برای ۲ تا ۸ نفر و مناسب برای کارهای گروهی نیازمند ارتباط مداوم و سطح تمرکز متوسط
اتاقک کار Cubicle : فضای کاری نیمه بسته پارتیشن اداری مناسب برای ۱ نفر و مناسب برای مشاغلی که ارتباط و سطح تمرکز متوسط نیاز دارند.
دفتر کار خصوصی Private Office : فضای کاری بسته برای فعالیت های محرمانه و اموری که نیازمند سطح تمرکز بالا اند و یا فعالیت هایی که شامل ملاقات های کوتاه زیادی در طول روز اند.
دفتر کاری مشترک Shared Office : فضای کاری بسته برای ۲ یا ۳ نفر و مناسب فعالیت های با تمرکز متوسط و کارهای گروهی در قالب گروه های کوچک است.
اتاق گروهی Team Room : فضای کاری بسته برای ۴ الی ۱۰ نفر و مناسب برای کار گروهی که ممکن است محرمانه باشد در عین حال نیاز به ارتباط مداوم درون گروهی دارد.
باجه مطالعه Study Room : فضای کاری بسته برای یک نفر مناسب برای فعالیت های کوتاه مدت نیازمند تمرکز
سالن کار راحت Work Lounge : فضای کاری سالن مانند مناسب ۲ الی ۶ نفر که نیازمند هم فکری و یا تعامل آنی است
جایگاه موقت Touch Down : فضای کاری باز برای یک نفر مناسب فعالیت های کوتاه مدت که نیازمند سطح تمرکز پایین است.
چه نکاتی در طراحی پلان ساختمان اداری اهمیت دارد
اگرچه امروزه اغلب واحدهای اداری به شکل فلت (flat) طراحی می شوند تا در نهایت هر کسب و کاری بتواند با توجه به نیاز خود آن را پارتیشن بندی کرده و پلان مخصوص به خودش را داشته باشد، اما در هر حال یک ساختمان اداری نیز همانند یک ساختمان مسکونی نیاز به یک نقشه اولیه دارد که برخی فضاها در آن مشخص شود. در این پلان اولیه برای یک ساختمان اداری نیز باید برخی نکات رعایت شود.
طراحی داخلی ساختمان اداری
طراحی داخلی اداری نسبت به نوع عملکرد کاربری ارائه می شود. این مورد بر اساس ضوابط و اصول طراحی تعیین می گردد. مشاغل ادارات هنری، فرهنگی، صنعتی، حمل و نقل، پزشکی و … دارای فضاسازی و سیرکولاسیون متفاوتی نسبت به هم هستند. طراحی داخلی هر کدام از مشاغل بالا در ساختمان اداری نیازمند دو شاخصه است. اول طراحی پلان و سیرکولاسیون که بنا به ریزفضاهای هر فعالیت تعیین می شود. مورد دوم تأسیسات هر ساختمان با توجه به عمکلرد داخلی اش می باشد. تأسیسات الکتریکی و مکانیکی هر ساختمان اداری با توجه به عملکرد آن نیز باید در نظر گرفته شود.
جای گیری تجهیزات سرمایش و گرمایش می تواند در فضایی اختصاصی (مانند موتورخانه) قرار بگیرد یا اینکه فضای از مشاع ساختمان (مانند پشت بام) برای قرار گرفتن وسایل تاسیساتی استفاده شود. حتی تعبیه آسانسور برای ساختمان های بلند می تواند دستخوش تغییراتی از جانب شهرداری، نظام مهندسی و یا حتی کارفرما باشد. در بعضی ساختمان ها کارفرما به تعداد بیشتری آسانسور نیاز دارد تا جابجایی بار یا انسان را تسهیل کند.
فضای موجود در یک واحد اداری
سایز واحد اداری برای بسیاری از کسب و کارها مهم است. هرچند در یک ساختمان اداری لزوما تمامی واحدها یک اندازه نیستند و می توان در طراحی پلان ساختمان اداری، واحدهای آن را در سایزهای مختلفی طراحی کرد تا نیازهای کسب و کارهای کوچک و بزرگ را به یک اندازه برطرف کند. اما این مساله نباید موجب شود یکی از واحدهای ساختمان اداری خیلی کوچک بوده یا نیازهای اولیه آن از جمله نور طبیعی یا پنجره کافی و تهویه مناسب برطرف نشود. بنابراین مهم است که به تعداد کارمندانی که در یک دفتر کار مشغول به کار می شوند، فضایی که به صورت استاندارد به خود اختصاص می دهند و نیازهای اولیه آن ها توجه کرد تا بتوان به خوبی چه پلان اداری کوچک چه یک نقشه ساختمانی بزرگ طراحی کرد.
اگر خودتان یک واحد فلت را پارتیشن بندی می کنید، باید به سایز فضاهایی که به واحدهای مختلف اختصاص می دهید توجه داشته باشید. این کار را با توجه به اندازه استاندارد میزهای کار، فضای استاندارد مورد نیاز برای هر فرد و راحتی تردد آن ها انجام دهید.
جلوگیری از ورود سر و صدا به دفتر کار
هیچ فردی علاقه ندارد در میان سر و صدا مشغول به کار شود. در هر حال کارمندان برای تمرکز نیاز به سکوت و آرامش خواهند داشت که این نکته باید در طراحی پلان ساختمان اداری رعایت شود. برای این کار می توان واحدها را طوری نقشه کشی کرد که دفاتر کار و محیط هایی که در طراحی اولیه برای کارمندان در نظر گرفته شده در جهت مخالف خیابان اصلی قرار بگیرند. یا در صورتیکه فضای اختصاص یافته برای این ساختمان طوری نبود که بتوان چنین پلانی را انتخاب کرد، باید در بودجه بندی اولیه به پنجره های دوجداره و دیوارهای عایق صدا توجه کرد تا افرادی که داخل ساختمان هستند از سر و صدای بیرون اذیت نشوند و محیطی آرام برایشان ایجاد شود.
اگر خودتان فضایی را پارتیشن بندی می کنید بهتر است به دپارتمان هایی که کنار یکدیگر می چینید توجه داشته باشید. پارتیشن ها صداها را ضعیف نمی کنند یا از بین نمی برند، بنابراین اگر تیمی دارید که دائم با تلفن صحبت می کند بهتر است در پارتیشن بندی واحدها، این تیم را از تیمی که برای کار خود نیاز به سکوت دارد دورتر قرار دهید تا هر دو به راحتی بتوانند به کارهای روزمره خود رسیدگی کنند.
توجه به نور
یکی از مهم ترین نکات توجه به نور در طراحی یک محیط کار و حتی یک ساختمان مسکونی است. اغلب معماران تلاش می کنند تا فضای داخلی یک ساختمان را طوری طراحی کنند تا بیشترین استفاده از نور طبیعی برده شود. بخصوص در یک دفتر اداری، نور طبیعی می تواند انرژی بیشتری به کارکنان آن محیط ببخشد. بنابراین بسیار مهم است که پنجره ها در جهت صحیحی قرار بگیرند تا نور طبیعی بیشتری به فضای داخلی یک ساختمان اداری تابیده شود.همچنین در طراحی پلان ساختمان اداری بهتر است واحدهای مختلف طوری چیده شوند که همگی به یک اندازه از نور طبیعی بهره ببرند.در پارتیشن بندی یک فضای فلت هم به این نکته توجه کنید. چرا که پارتیشن ها ممکن است موجب شوند بخشی از واحد اداری شما از نور طبیعی محروم شود.
طراحی منطقی و کاربردی
طراحی پلان ساختمان اداری باید یک طراحی منطقی و کاربردی باشد. مثلا آیا فضای کافی برای ملاقات های خصوصی، دفتر مدیریت، آشپزخانه در سایز مناسب یا غذاخوری اختصاص یافته است؟ محلی برای نشستن منشی یا یک لابی برای انتظار وجود دارد؟این ها از اصول اولیه طراحی پلان ساختمان اداری هستند که باید به آن ها توجه شود. همچنین محل قرار گرفتن بخش های مختلف در کنار هم باید منطقی و اصولی باشد. بعنوان مثال جایی همانند آشپزخانه یا غذاخوری که ممکن است ساعاتی از روز شلوغ باشد یا بوی زیادی از غذاهای مختلف در آن وجود داشته باشد در کنار دفتر مدیریت یا یک اتاق کنفرانس که فضایی رسمی و مهم است قرار نمی گیرد. اگر بر اساس این اصول نقشه اولیه ساختمان اداری طراحی شود، همه چیز منطقی و کاربردی تر خواهد بود.
در نظر گرفتن امنیت و سلامت کارمندان
امنیت از مهم ترین نکاتی است که باید در طراحی نقشه ساختمان اداری به آن توجه شود. فرقی نمی کند یک ساختمان اداری تا چه اندازه بزرگ یا کوچک است. امنیت افرادی که در طول روز در آن تردد می کنند و مشغول به کار هستند باید مورد توجه قرار بگیرد. از پله اضطراری در ساختمان های اداری بزرگ گرفته تا تهویه مناسب و گرمایش امن و بدون مشکل در واحدهای کوچک اداری؛ تمامی موارد امنیتی باید در ابتدای کار هنگام طراحی نقشه ساختمان اداری در نظر گرفته شوند.
چشم انداز زیبا و الهام بخش
وجود فضای سبز در اطراف یک ساختمان اداری می تواند ایده خوبی باشد. این کار را هم می توان هنگام طرحی پلان ساختمان اداری انجام داد. چرا که امروزه بسیاری از پلان ها همراه با فضایی طبیعی و سرسبز ارائه می شوند. معمولا پنجره ها به سمت این فضای سبز قرار می گیرند تا در آرامش افراد داخل ساختمان تاثیرگذار باشد و در برخی مواقع برایشان الهام بخش نیز باشد. توجه به اینکه افراد داخل یک ساختمان چه چشم اندازی را خواهند دید می تواند به طراحی بهتر پلان یک ساختمان اداری کمک کند.
طراحی آینده نگرانه
بسیار مهم است که یک ساختمان اداری طوری نقشه کشی شود که برای کسب و کارهای مختلف کاربرد داشته باشد. همانطور که گفته شد وجود فضای فلت در ساختمان می تواند به شرکت ها این اختیار را بدهد طراحی داخلی اداری بهتری داشته باشند. بنابراین اگر شرکت دیگری جایگزین شرکت فعلی شد بتواند با توجه به سلیقه و نیاز خودش فضای داخل واحد اداری را دکور کرده و تغییر دهد.برخی از واحدهای اداری بدون اتاق طراحی می شوند و فضای اختصاص یافته برای هر بخش با دکوراسیون آن محیط مشخص می گردد.
روند کار
تاثیرات تکنولوژی اطلاعات کامپیوتری کردن سیستم اداری پیشرفت در زمینه ی تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به تغییر شرایط کاری در اداره ها کمک شایانی کرده است. تاثیر کامپیوتری کردن سیستم اداری بر کارگاهها و نقشه ها، نیازهایی را دفع کرده که ساختمانهای اداری موجود دیگر نمی توانند آنها را برآورده نمایند. طراحی مناسب ، موانع روند کار را به حداقل می رساند.
شرایط قرارگیری فضاهای اداری
ساخت ساختمان اداری جدید به موقعیت محلی آن بستگی دارد. ساختمان باید تا حد امکان در محلی ساخته شود که از روشنایی مفید روز بهره برده و از تابش شدید نور و گرمای خورشید دور باشد. در ایالات متحده، ۹۰% از ساختمانهای اداری در جهت شرق و غرب ساخته شده اند زیرا نفوذ نور خورشید در صیح و بعدازظهر ناخوشایند است. استفاده از سایه بان برای ممانعت از نور خورشید از سمت جنوب آسان می باشد. با این وجود اگر جهت اولیه، شمالی – جنوبی باشد نور خورشید به همه ی اتاقها می رسد.
سیستم ها
ساخت یک ردیف اتاق معمولاً مقرون به صرفه نبوده و تنها برای بخشهای انتهایی اداره که نور خورشید یک معضل است قابل قبول می باشد. طراحی اتاقهای سه ردیفه و منظم مخصوص ساختمانهای اداری و مرتفع است.
در ساختمانهایی که بدون راهرو ساخته می شوند. همه ی اتاقها (با نور طبیعی و مصنوعی ) در اطراف یک هسته ارتباطی شامل آسانسور ها – پلکان کانالهای تهویه و … جمع می شوند. ولی در ساختمانهای دیگر بخشهای خدماتی در حاشیه قرار می گیرند.
می توان از نور خورشید تا فاصله ۷ متری از پنجره استفاده کرد. با استفاده از سیستم های جدید تکنولوژی روشنایی روز که مسیر نور را هدایت کرده و تغییر می دهند. ( منشور ها و باز تابنده ها) می توان از روشنایی روز حداکثر استفاده و بهره برداری کرد.
شناخت انواع ادارات (اصول کلی)
ساختمانهای اداری بزرگ معمولاً بناهای چند طبقه با دیوارهای متحرک داخلی هستند. مراکز تاسیساتی مثل لوله کشی – پلکان – آسانسورها و غیره معمولاً در حداکثر مراجل تعیین شده از طرف مقررات ساختمان سازی قرار می گیرند.
برای صرف حداکثر زمان و تداوم کار در محیط های اداری، می توان هسته های تاسیساتی را در جلوی ساختمان در یک طرف از داخل ساختمان، در گوشه های داخلی در انتهای یک گذر گاه ، پایین راهروها نزدیک منبع نور قرار دارند.
یک ردیف ستون ساده مرکزی باغث ایجاد راهرو در یک سمت یا سمت دیگر می شود. ساخت یک ردیف دو تایی از ستون، دفاتری با ارتفاع یکسان را ایجاد می کنند.
در چنین شرایطی راهروها باید مستقیماً توسط پنجرعه های مرتفع و یا از طریق درهای شیشه ای داخل دیوار روشن شوند. می توان راهروها را از طریق نور گیرهای سقفی در ساختمانهای پهلو دار و ساختمانهای کوتاه، ساختمانهای زاویه دار، ساختمانهای T شکل و U شکل به صورت مقرون به صرفه با روشنایی روز روشن کرد.
مبلمان فضاهای اداری
تناسب لوازم اداری با دفاتر، تحت تاثیر عواملی چون قابلیت تطبیق ، تنظیم، دوام، سازگاری، فضای نگهداری، بهره وری، زیبایی و چگونگی سیم کشی می باشد.
فضای مورد نیاز برای کارمندان در حالت نشسته یا ایستاده ، مبنایی برای محاسبه ی حداقل فاتصله بین میزها و میز تحریرها است (حداقل فاصله مطلوب ۱۰ متر) صندلیها باید قابل تنظیم چرخدار و مبله و مجهز به پشتی تکیه دادن باشند. دفاتر بایگانی ، آرشیو و کارتهای اطلاعات مربوط به دانشگاهها و … را می توان در کمدهای بدون پهلو که معمولاً از جنس استیل و در ابعاد استاندارد ساخته می شوند قرار داد.
هزینه طراحی و اجرای ساختمان های اداری
هزینه ساخت یک مجموعه اداری مهم ترین شاخصه طراحی در ایران می باشد. مهم ترین دغدغه کارفرما در ایران مدیریت هزینه های ساخت و ساز است. به همین دلیل یک شرکت طراحی باید بداند که کارفرما می خواهد چه نوع استفاده از ساختمان اداری خود داشته باشد. بعضی مواقع ممکن است کارفرما ساختمان را به عنوان مکانی برای اجاره دادن به شرکت یا شرکت ها در نظر گرفته باشد، و یا ممکن است کسب و کار خود را برای آن ساختمان در نظر گرفته باشد. حتی در برخی موارد کارفرما تعدادی از واحد ها را اجاره داده و از بعضی فضاها برای کسب و کار خود بهره ببرد. تمامی موارد بالا نیازمند بودجه های متفاوتی است که در شروع کار تعیین می شود. در این مواقع بهتر از یک شرکت تخصصی معماری یا طراحی به عنوان مسئول پروژه خود انتخاب کنید تا آنها با مشاوره و تجربه به مدیریت هزینه های شما کمک کنند.
کانسپت معماری ساختمان اداری
طراحی ساختمان اداری در تهران به شدت کم اهمیت طلقی می شود. با گذر از کنار هر ساختمان اداری نمی توانید هویت و ویژگی آن شرکت را در نگاه اول تشخیص دهید. همین امر، طراحی سازه و ساختار ظاهری ساختمان را حائز اهمیت می کند. ساختار کلی طراحی یک ساختمان اداری در سازه و فرم بنا خلاصه می شود. طراحی یک سازه هوشمند می تواند فرم و زیبایی پروژه شما را شکل دهد و یا ساختمان را به یک شکل صلب و بی روح تبدیل کند. طراحی منعطف کانسپت ساختمان با توجه به اهداف مفهومی و بصری کمک می کند فرم ساختمان در برندسازی و هویت عملکرد آن تأثیرگذار باشد.
طراحی نمای ساختمان اداری
نمای ساختمان های اداری مهم ترین بخش طراحی این گونه پروژه های محسوب می شود. نما معرف هویت مجموعه است و می بایست با توجه به عملکرد و فعالیتی که قرار است در ساختمان اداری صورت گیرد طراحی شود. به عنوان مثال طراحی نمای ساختمان آژانس هواپیمایی با نمای یک مجموعه معماری متفاوت است. یا اگر فعالیت مجموعه ای در زمنیه تکنولوژی است نمای آن دارای شاخصه های متفاوتی نسبت به یک ساختمان اداری با فعالیت پزشکی می باشد. لذا طراحی نما برای هر صنف دارای اصول طراحی مشخصی است که می بایست لحاظ گردد.
یک مورد مهم دیگر وجود دارد که به سبک طراحی نما مرتبط می شود. از آنجایی که نمای ساختمان برای کارفرما بسیار حائز اهمیت است، می بایست در برخی موارد سلیقه کارفرما برای تعیین سبک طراحی نما لحاظ گردد. اینکه طراحی یک نمای کلاسیک رومی برای ساختمان در نظر گرفته شود یا نمای مدرن. بخصوص که امروزه سبک های متنوعی مانند: نمای انتزاعی، نماهای پارامتریک و یا مینیمال در طراحی ساختمان ها نیز مشاهده می کنیم. به غیر از موارد فوق، منطقه ای که قرار است ساختمان اداری در آن انجام شود اهمیت دارد. همپوشانی شدن پوسته ساختمان با بافت منطقه یا محله جزء مواردی است که کمتر به آن توجه می شود.
متریال نما هم از شاخصه های طراحی ساختمان های اداری محسوب می شود. اقلیم نقش تعیین کننده ای در انتخاب متریال شما دارد. به طور قطع پیمانکار می بایست شما را در انتخاب بهترین متریال نما راهنمایی کند.
بهتر است نمای ساختمان اداری با در نظر گرفتن اقلیم، مصالح در دسترس، امکانات ساخت و فرهنگ هر منطقه طراحی و پیاده سازی شود. پوسته خارجی بنا بایستی محیطهای داخلی را از عوامل جوی و تغییرات دمایی و صداهای مزاحم حفظ کند. به کار گرفتن سایه بان و پنجرههای کرکرهای کنترل شرایط نامناسب را به صورت غیر خودکار ) مکانیکی (یا خودکار) اتوماتیک (امکان پذیر میکند. صفحات خورشیدی استفاده شده روی سقف و نمای این ساختمانها میتواند در فراهم کردن کل یا قسمتی از انرژی استفاده شدهی ساختمان مؤثرباشند.
طراحی نورپردازی ساختمان اداری
طراحی نورپزدازی ساختمان اداری هم می بایست با توجه فرم و المان های پوسته ساختمان در نظر گرفته شود. همانطور که نمای ساختمان به خاطر عملکرد ساختمان فرم های متناوبی دارد، طراحی نورپردازی هم بر اساس هویت و عملکرد ساختمان طراحی می شود. البته پیش از نورپردازی، طراح پروژه باید نما و جایگذاری انواع چراغ های نما را پیش بینی کند. همانطورکه نورپزدازی نما در زیباسازی ساختمان، محله و منطقه اهمیت دارد، طراحی نورپزدازی داخلی هم در ارتقا کیفیت فعالیت و روحیات کارکنان تأثیر به سزایی خواهد گذاشت. نورپردازی تمام عرصه های یک فضای اداری می بایست بر اساس ضوابط و اصول طراحی دکوراسیون داخلی ارائه شود.
اصول معماری فضای اداری
اصول معماری فضای اداری عبارتند از:
- مکان، تا چه اندازه فضای اداری در دسترس همگی یا تعدادی از کارکنان است.
- محصوریت، تا چه اندازه معماری فضای اداری توسط دیوارها، درب ها و یا سقف ها محصور شده است.
- در معرض نمایش قرار داشتن، تا چه اندازه معماری فضای اداری حریم بصری یا آکوستیکی ایجاد می کند؛
- فنآوری، تا چه اندازه معماری فضای ادارای با ابزار فنآوری ﺋیشرفته و یا فنآوری اولیه مجهز است.
- موقتی بودن، تا چه اندازه ای معماری فضا امکان درنگ کردن فراهم می آورد؛
- پرسپکتیو، سمت و سویی که معماری فضا بر روی توجه کاربران تمرکز دارد کدام است؛
- اندازه و مقیاس، معماری فضا تا چه اندازه زیربنای قابل استفاده و متناسب با ابعاد انسانی فراهم می کند.
روانشناسی معماری فضای اداری
درک الگوهای حرکتی کارکنان، ابعاد فیزیکی و فراتر از همه کاربری فضاها برای تعیین حوزه ها و محیط ها برای تعامل بین افراد در روانشناسی معماری فضای اداری بااهمیت است. همچنین از مفاهیمی همانند فضای شخصی، قلمرو، تراکم جمعیت درقابلیت استفاده فضاهای داخلی اداری نبایستی اجتناب کرد. در روانشناسی معماری فضای اداری ، چیدمان صندلی ها به نحوی است که گروهی از افراد متخصص در تعامل پیوسته با یکدیگر باشند و سایر محدوده های کاری به نحوی است که افراد در تجهیزات و تسهیلات عمومی با هم سهیم شوند و گفتگو کنند؛ در روانشناسی معماری فضای اداری بایستی انعطاف پذیری را در نظر گرفت به طور مثال دیوارهای متحرک، چیدمان مبلمان، ابزار فنآوری و کابل های الکتریکی در شکل گیری فرم چیدمان مبلمان و معماری با اهمیت هستند.
فضای اداری باز
مکانی است که میزهای کاری توسط پارتیشن های کوتاه(ارتفاع ۳۶-۳۰ اینچ) تقسیم بندی شدند یا مکانی است که هیچ پارتیشنی وجود ندارد و دید بصری واضح در فضا وجود دارد. هزینه ها حدود ۵۰ درصد (مبلمان، الکتریسیته، نورپردازی، مصالح) در طراحی فضای اداری باز نسبت به فضاهای اداری خصوصی کم تر است. «فضای اداری هیبرید» مکانی است که فضاهای باز و بسته با هم ترکیب شدند و نیاز به برقراری تعادل بین فضاهای جمعی و خصوصی است. دربرخی از فضاهای دارای، دیوارهای عایق صدا در بخش هایی واقع شده است که بایستی ساکت و کاملا خصوصی باشند و سایر فضاها دیوارهای شیشه ای دارند تا ارتباط بصری واضح به سوی فضاهای پیرامونی باشد.
طراحی معماری فضای اداری مدرن
یکی از گرایش های جدید در طراحی معماری فضای اداری مدرن در ایالات متحده پیوند مردم با طبیعت است؛ به این گرایش طراحی بیوفیلیک(زیست گرایی) می گویند. طراحی معماری زیست دوست بر مبنای این معیار استوار است که انسان ها دارای نیاز درونی برای برقراری ارتباط با جهان طبیعی هستند و زمانی که چنین پیوندی برقرار شود؛ سلامت، تمرکز، خلاقیت و کارایی کارکنان بهبود خواهد یافت. هدف از نظریه طراحی معماری فضای اداری مدرن زیست دوست بهبود سلامت فیزیکی و روانی است زیرا استرس کاهش می یابد. سایر ویژگی های معماری فضای اداری مدرن عبارتند از نور طبیعی، آب، دید و منظر به طبیعت و مصالح طبیعی.
نکاتی در زمینه طراحی پلان اداری
امروزه، قوانینی در رابطه با ساختمانهای اداری استاندارد وضع شده است. فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب تغییر مسیر انجام امور کاری و پروسههای ساختمانی در قیاس با قبل شده است. صفحات عمودی جداکننده، ایجاد میزهای باریک را به امکان پذیر میکند. فناوری بی سیم موجب بهتر شدن مبلمان متحرک و طرحهای متنوعتر میشود. تکنولوژی منجر میشود به اینکه فرصت لازم برای افراد فراهم شود تا بتوانند در زمانها و فضاهای بهتری به کار خود ادامه دهند. ساختمانی که دارای طرح مطلوبی میباشد کارایی کارمندان را بهبود میدهد و هم چنین یک ساختمان اداری مناسب بایستی جهت پیش بینیهای آینده انعطاف پذیری لازم را داشته باشد. چون سازما نها، ساختمانهایی را میطلبند که تغییر در تعداد کارکنان و انجام وظایف آنها را بتوان به آسانی تغییر داد و قسمتهای ساختمانی عملکردهای مختلف خود را جوابگو باشند.
از سویی دیگر ساختمان اداری باید به گونهای ساخته شود که دسترسی برای کلیهی مراجعین خود از جمله معلولین به آسانی صورت گیرد تا افراد عادی و معلولین بتوانند با فراغ بال در محیط اداری به انجام امور خود بپردازند. از میان موضوعات در طراحی ساختمان اداری میتوان به مسائلی مانند، محل ورودی ساختمان اداری، راحتی شرایط کار، ایجاد چشم انداز مناسب و فضای سبز و تهویه مناسب اشاره نمود. در صورتی که کارکنان در محیط کار خود به نوعی حس راحتی داشته باشند، امور جاریشان را میتوانند به نحو مناسبتری انجام دهند. تجهیزات و مبلمان در اندازهها و فرمهای مختلف برای کارکنان فراهم میشود و نوع آن به وظیفه و کار فرد وابسته است. ساختمانهای اداری معمولاً با دو سیستم باز و بسته طراحی میشوند. سیستم باز اداری به فضاهایی گفته میشود که به وسیلهی جداکنندههای سبک از هم یکدیگر شدهاند. سیستم بسته اداری نیز به محیطهایی می گویند که به وسیلهی دیوارهای جدا کننده و به شکل اتاقهای مستقل ساخته شدهاند. در مجموع ساختمانهای اداری از فضاهای اصلی، فضاهای پشتیبانی، خدمات و مسیرهای گردش تشکیل شدهاند.
فضاهای اصلی اداری
الف) فضاهای انحصاری:
- ایستگاههای کار: از سطوح کار، صندلی، تجهیزات و صفحات عمودی جداکننده تشکیل شده است.
- اتاقک: به محیطی گفته میشود که یک یا دو ایستگاه کار را در خود جای داده است و به وسیلهی صفحات عمودی جدا کننده با محیط پیرامونی خود جداسازی میشود.
- دفاتر شخصی: این محیط به طور کامل توسط دیوار محصور و جداسازی شده و فضایی است که یک یا دو نفر میتوانند از آن استفاده نمایند.
- سلول یا محفظه: این محیط جهت انجام کارهای محرمانه و آرام اجرا شده است. در تصاویر زیر میتوانید فضاهای انحصاری را مشاهده نمایید.
ب) فضاهای گروهی:
این فضا محیطی است که برای گروهها و افرادی که با یکدیگر کار تیمی انجام میدهند مهیا شده است که شامل موارد زیر میباشد:
- فضاهای تیمی (تصویر زیر)
- مراکز ملاقات: ملاقات غیررسمی در ایستگاههای کار
- نواحی ملاقات: فضاهای آزاد همراه با مبلمان ملاقاتهای رسمی و غیررسمی
- اتاقهای ملاقات: فضاهای محصور با مبلمان ملاقاتهای رسمی و غیررسمی
ابعاد و اندازه در ایستگا ههای کار و دفاتر
دفاتر از لحاظ فضا، مساحت و سرویس دهی، هزینهای فوق العاده بیشتر از ایستگاههای کار با پلان آزاد را به جا میگذارد، اما محیط خصوصی و خلوت بیشتری را به وجود میآورد. محیط خصوصی بصری در ایستگاههای کار با پلان آزاد به وسیلهی حائل هایا جدا کنندهها حاصل میشوند اما دفتر کار خصوصی به دیوارهایی نیاز دارد که دارای عایق بندی صوتی باشند. کمترین اندازه خالص ایستگاه کار ۸/۲ مترمربع به ازای هر نفر است که برای شرایط مدیریتی و عمومی به ترتیب ۵/۶ متر و ۵/۳ متر مربع در نظر گرفته میشود. ایستگاههای کار بایستی راحتی را برای مراجعه کننده فراهم کند. حداقل متراژ دفتر فردی در حدود ۱۲ متر مربع است. اندازه اتاقهای تیمی یا گروهی به تعداد افراد استفاده کننده، ترکیب بندی مبلمان و تجهیزات و نوع فضاهای ملاقات و گردهمایی وابسته است.
در ایستگاههای کار اگر از میزهای مشترک استفاده میشود، ارتفاع سطوح برای افراد به سختی تنظیم میشود چون دو نفر که ارتفاع قد متفاوتی با هم دارند حتماً نباید از سطوح کاری که ارتفاع یکسانی دارند استفاده نمایند. ایستگاههای کار متداول شامل موارد زیر میباشد: یک یا دو سطح کار، میز متحرک برای ملاقات، فضا برای کارکنان و محل نگهداری مدارک و اسناد و جداکنندههای فضا. اغلب ایستگاههای کار سیار از مبلمان هایی برخوردارند که میتوانند نیازهای مختلف را تأمین کنند. در تصاویر زیر میتوانید ابعاد و اندازه در ایستگاههای کار و دفاتر را ملاحظه نمایید.
صندلی در ایستگاه کار
به منظور راحتی و نشستن افراد در محیط کار از صندلی مناسب آن کار استفاده میشود. در ایستگاههایی که کارمندان آن با سیستم رایانه سرو کار دارند، باید صندلی هاییبرای آنها در نظر گرفت که کاملاً قابل تنظیم بوده و قسمتهای پشت، نشیمن و ارتفاع صندلی را بتوان به فراخور موقعیت تنظیم نمود. اگر میخواهید برای مراجعین صندلی تهیه کنید دقت کافی را داشته باشید که صندلی باید به گونهای انتخاب شود که مراجعه کننده بتواند چندین ساعت با آرامش روی آن بنشیند. در تصویر زیر میتوانید تناسب وسایل کار با ابعاد بدن انسان را مشاهده نمایید.
قفسه بندی
ذخیره سازی میتواند به شکل فردی، گروهی یا عمومی انجام شود که تعداد و نوع آن وابسته به واحد و بخش کاری مربوطه میباشد. در مجموع دسترسی به قفسه بندی، تجهیزات کوچک و فایلها بایستی به راحتی انجام شود. بهتر است فضای فایل در بخش مرکزی بوده و لوازم و امکانات مختلف را در قفسهها، کمدها یا کابینتهایی که دارای درهای کشویی یا گردان است قرار دهیم. در تصویری که در ادامه مشاهده میکنید میتوانید ابعاد قفسه بندی را مشاهده نمایید.
دیوارهای سبک جداکننده یا حائلها
حایلها معمولاً جهت محدود نمودن فضا به کار برده میشوند. این حائلها میتوانند منجر به فراهم شدن شرایط مناسب برای قفسه بندی و کابل کشی را برای سیستم روشنایی و برق شوند. ارتفاع این حائلها اغلب ۸۰ تا ۱۸۰ سانتی متر است که به میزان خصوصی بودن محیط وابسته میباشد.
نواحی ملاقات
این نواحی به صورت محیطی در انتهای میز با یک اتاق مجهز به تجهیزات کنفرانس ویدیوئی تجهیز میشود، که مبلمان آن ارتباط مستقیمی با طرح و اندازه فضا دارد. میز و صندلیها از امکانات لازم برای اتا قهای ملاقات میباشند که در جلسات غیررسمی از مبل راحتی استفاده شده و از صندلیهای استراحت با میزهای کوتاه جهت کارهای دفتری استفاده میشود. در تصویر زیر میتوانید فضای ملاقات را مشاهده نمایید.
فضاهای پشتیبانی
این فضاها شامل:
- بخشهای آموزشی با امکانات پشتیبانی، تجهیزات سمعی بصری و سالنهای همایش
- سوئیتهای نمایشی یا آماده سازی شامل یک اتاق و یک سالن با امکانات پشتیبانی و تجهیزات سمعی بصری
- نمازخانه جهت برپایی نماز جماعت و فرادا و همچنین مراسم مذهبی
- نواحی پذیرش و کنترل، مکان نشستن ملاقات کنندگان با امنیت کامل
- رستورانها شامل چای خوری و محل صرف غذا با صندلیهای رسمی و غیررسمی به طور فردی یا گروهی
- مراکز منابع شامل اتا قهای بایگانی مجهز به ویدئو، منابع کاغذی و الکترونیکی
- * مراکز نگهداری کودکان
- مراکز پرداخت کاغذ که در بر گیرندهی دستگاههای فتوکپی، چا پگرها و نمابرها میباشد. بهتر است به منظور کاهش مزاحمت، این قسمت در یک محیط محصور شده قرار بگیرد.
- مراکز سلامتی، شامل سالن ورزشی، استخر شنا و … .
- مراکز پزشکی، شامل فضاهایی برای مشاورههای پزشکی، دندان پزشکی و … .
در ادامه چند نمونه از فضاهای مهم در بخش پشتیبانی را معرفی میکنیم:
ایستگاه پذیرش
بخش پذیرش یا اطلاعات در قسمت ورودی هر ساختمان اداری تعبیه میشود. مبلمان این بخش و ایستگاه کار آن از استاندارد ویژهای برخوردار است. میزهای پذیرش با هدف ایجاد ارتباط و نظارت در نظر گرفته میشوند. مبلمان راحتی، میز و صندلی برای ملاقات کنندگان فراهم میشود و غرفه یا سکو جهت نمایش کتاب، مجله، پوستر و آثار هنری به کار برده میشود میشود. در شکل زیر میتوانید پلان و برش یک میز پذیرش را مشاهده نمایید.
رستورا ن و چای خانه در ساختمان اداری
این بخش محیطی مناسب برای خوردن، ملاقات و گفت وگو، استراحت و کارهای فردی را فراهم میآورد. تهویه مناسب این فضاها به منظور ممانعت از باقی مانده بوی غذا در داخل ساختمان و محیط پیرامون از اهمیت بالایی برخوردار است.
مرکز منابع
در محیطهای اداری کتابخانه و مرکز اسناداز اهمیت فوق العاده ای برخوردار است به گونهای که جهت به کار گیری در امور تحقیقاتی به مثابه سیستم مغزی آن است که میتواند به شکل مرکز اطلاعات و ذخیره سازی الکترونیکی هم موجود باشد. علاوه بر کتابها، در کتابخانه میتوانید به مجلات، مقالات و لوحهای فشرده و … نیز دسترسی پیدا کنید و گاهی این قسمت هم از امکانات اینترنت برخوردار است. ترکیب بندی قفسهها، کشوها و کمدها به منظور ذخیره سازی در طراحی از اهمیت فوق العاده برخوردار میباشد. در این فضاها میزها و محیطهایی هم به منظور استفادهی افراد از کتابها و منابع و نیزاستفاده ی کارکنان کتابخانه بایستی فراهم شود.
فضاهای خدمات
فضاهای خدماتی شامل:
- اتاقهای تأسیسات
- اتاقهای نگهبانی شامل ایستگاههای کار برای نگهبانان
- اتاقهای پرسنلی شامل توالت، دوش، رختکن، فضای نشستن، ملاقات ونگهداری وسایل کارکنان
- انبار جهت مبلمان و تجهیزات اداری
- خدمات نظافتی شامل نگهداری وسایل نظافت و دفع زباله
فضای مسیر گردش
رابطهی میان فضاها و قسمتهای گوناگون یک ساختمان اداری به وسیلهی مسیرهای گردش به وجود میآید و شامل موارد زیر میباشد:
گردش عمودی بین طبقات: مانند پلههای ارتباطی طبقات، آسانسورها، بالابرها، پلههای فرار، پاگردها، شیب راهها و سایر موارد مشابه.
گردش افقی در طبقات: مانند ورودیها، راه روها، فضاهای مکث و تقسیم، به علاوه سطوح زیرساخت یعنی دیوارها و ستونها در طبقات و مسیرهای تأسیساتی.
در رابطه با موقعیت آسانسورها و سرسراها یا لابی، به علت اینکه سرعت و تعداد آسانسورها برای افرادی که از آن استفاده مینمایند از اهمیت بالایی برخوردار است، توصیه ما بر این است که آسانسورها ۱۵ درصد جمعیت ساختمان را در زمان ۵ دقیقه جابه جا کنند. برای ساختمانی که دارای مساحتی بالغ بر ۱۰۰۰۰ متر مربع میباشد، آسانسورهای جداگانهای برای حمل کالا و مواد میتواند استفاده شود.
پلههای برقی میتوانند جابه جایی و انتقال افراد را با سرعت زیاد و حجم بالا انجام دهند، اما هزینهی بالایی را برای ساکنین ایجاد میکنند و اغلب در بخشهایی استفاده میشوند که نزدیک طبقات اول میباشد.
علائم و تابلوها
هنگامی که افراد وارد یک ساختمان یا یک دفتر اداری میشوند بایستی در آنجا احساس آرامش و راحتی نمایند. علائم و تابلوهای تعیین شده برای تمام افراد به خصوص افراد معلول از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
جهت و اندازه ابعاد ساختمان
یکی از عوامل تأثیر گذار بر فرم و جهت ساختمان اداری، اقلیم و شرایط جغرافیایی هر منطقه میباشد. در مجموع باید عرض مطلوب یک ساختمان به وسیلهی فاصلهای که از طریق آن نور طبیعی به داخل ساختمان راه مییابد، تعیین شود. این فاصله اغلب بین ۵ تا ۵/ ۷ متر میباشد. یک ساختمان با دو محیط کار در هر سمت و مسیر گردش مرکزی از عمق ۱۵ تا ۱۸ متر برخوردار است. عمقهای کمتر از ۱۵ متر به منظور تهویه طبیعی مطلوبتر مورد استفاده قرار میگیرد. در تصویر زیر چند نمونه از پلان با عمقهای مختلف ارائه شده است. حیاطهای اندرونی معمولاً در ساختمان با پلان عمیق، به منظور نفوذ نور طبیعی به مرکز ساختمان استفاده میشود.
محیط های اداری باید با فعالیت هایی که در آن انجام می شود هم خوانی داشته باشد. فرآیندهای کاری مختلف نیازمند به فضاهای کاری مختلف است. کارهای نیازمند به تمرکز بالا باید در فضاهای آرام انجام شود و مشاغل نیازمند تعامل در فضای بازتر و پر سر و صدا تر هم به خوبی انجام می شوند.
ایستگاه های کاری یک ساختمان اداری به صورت میانگین تنها ۵۰ تا ۶۰ درصد اوقات پر هستند در حالی که هزینه های سنگینی برای اجاره محل ، تهویه، نگهداری و نظافت آنها می شود. استاندارد کردن ابعاد و جانمایی درست باعث کاهش هزینه ها خواهد شد. همچنین مسئله استاندارد سازی ابعاد زمانی پر رنگ تر می شود که محیط اداری دچار جابه جایی از نظر افراد و فضا می شود. اگر فضاهای اداری دارای ابعاد یکسان و یا حداقل مدولار باشند تغییرات در محیط ارزان تر و سریع تر امکان پذیر خواهد بود .
از سوی دیگر تعامل میان کارکنان مهم و حیاتی است و نحوه چیدمان محیط یکی از ارکان تاثیر گذار در این امر است.
استفاده درست از نوع چیدمان ، رنگ ها و اشکال در محیط کار فرهنگ مورد نظر مدیریت مجموعه را بیان می کند و آنرا به کارکنان القا می نماید ، همچنین چینش و استفاده از عناصر درست در شکوفایی خلاقیت کارمندان تاثیر به سزایی خواهد داشت.
در نهایت می توان به تاثیر انتخاب درست فضای داخلی شرکت بر محیط زیست اشاره کرد . چینش درست، استفاده از متریال های مناسب و در نظر گرفتن تغییرات در آینده باعث می شود تخریب کمتری در هنگام ایجاد تغییر انجام شود و همچنین برای گرمایش و سرمایش ساختمان انرژی کمتری مصرف شود.
ابعاد مناسب فضاهای محتلف در پلان اداری
حداقل فضای پیشنهاد شده برای کارمندان به شرح زیر است:
- فضای پایه برای نوشتن و تایپ کردن ۴ متر مربع
- فضای اضافه برای قرار دادن اوراق در یک طرف ۱ متر مربع
- فضایی اضافه برای قرار دادن فایل ۱ متر مربع به ازای هر فایل
- فضای ملاقات به ازای هر صندلی اضافه ۱٫۵ متر مربع
فضاهای ملاقات
- حداقل فضای پیشنهاد شده برای هر فضای ملاقات :
- فضای ملاقات ملاقات باز ۱٫۵ متر مربع به ازای هر نفر
- فضای ملاقات بسته ۲ متر مربع به ازای هر نفر
- فضای ملاقات همراه با تجهیزات و مبلمان ۳ متر مربع به ازای هر نفر
- نقطه ملاقات ( کاربران ایستاده ) ۱ متر مربع
- اتاق ملاقات کوچک Small meeting room : فضای ملاقات بسته برای ۲ تا ۴ نفر و مناسب برای تعاملات رسمی و غیر رسمی
- اتاق ملاقات بزرگ Large meeting room : فضای ملاقات بسته برای استفاده ۵ تا ۱۲ نفر ، جهت بحث و تعاملات رسمی
- فضای ملاقات کوچک Huddle : فضای ملاقات باز یا نیمه باز برای ۲ تا ۴ نفر و مناسب تعاملات کوتاه و غیر رسمی
- فضای ملاقات بزرگ Training Area : فضای ملاقات باز یا نیمه باز برای تعداد تا ۱۲ نفر و مناسب تعاملات کوتاه غیر رسمی
- اتاق فکر Brain Storm Room : فضای ملاقات بسته برای ۵ الی ۱۲ نفر و مناسب جلسات اتاق فکر و کارگاه ها
- نقطه ملاقات Meeting Point : یک نقطه ملاقات باز برای ۲ الی ۴ نفر برای جلسات موقت و غیر رسمی
فضای پشتیبانی
- بایگانی Filing Space یک فضای بسته برای نگهداری اسناد
- انبار Strong Space یک فضای باز یا بسته برای نگهداری وسایل کاری رایج
- فضای چاپ و کپی Service Point یک فضای باز یا بسته مجهز به تجهیزات و لوازم چاپ و کپی و اسکن و …
- محل صندوق های پستی Mail Area : یک فضای باز یا بسته که کارمندان نامه های ورودی خود را از آنجا دریافت و یا نامه های خروجی را در این محل قرار می دهند
- بوفه Pantry Area : محلی باز یا بسته برای تدارک نوشیدنی ها و خوراکی های کارشناسان
- محوطه استراحت Break Area : فضای نیمه باز یا بسته برای استراحت میان کار
- محوطه کمدهای شخصی Locker Area : فضای نیمه باز یا بسته برای قرار دادن وسایل شخصی کارشناسان
- اتاق دخانیات Smoking Room : فضای بسته برای استعمال دخانیات
- کتابخانه Library : فضای نیمه باز یا بسته برای مطالعه
- اتاق بازی Games Room : فضای بسته برای انجام بازی و تفریح کارشناسان
- فضای انتظار Waiting Area : فضایی باز یا نیمه باز برای انتظار مراجعه کنندگان
- فضای تردد: راهرو های اتصال مناطق مختلف شرکت به یکدیگر
منابع:
tehrandesign.center-online-architect.ir-arel.ir-4sooarc.com/sakhteman115.com-archline.ir
۰ Comments