طراحی نمای ساختمان با آجر و ویژگی های آن

طراحی نمای ساختمان با آجر این روزها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.آجر به دلیل بعضی مشخصات خود از جمله قیمت مناسب، تولید آسان ،اجرای آسان، مقاومت بالا و همچنین همخوانی با معماری سنتی از مصالح پرطرفدار و پرکاربرد در ایران محسوب می گردد.همانطور که خود آجر به تنهایی دارای چند نوع مختلف است که از نظر ظاهری و مواد تشکیل دهنده از هم متمایز می شوند، عامل مهم دیگری نیز وجود دارد که طراحی نمای ساختمان با آجر امروزی را از هم شاخص می نماید و آن نحوه و الگوی چگونگی قرارگرفتن این آجرها در کنار یکدیگر است.

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

 انواع سبک ها و الگوهای موجود در طراحی نمای ساختمان با آجر

۱.آجرچینی طرح استاندارد یا راسته

این سبک از آجرچینی متداول ترین نوع آجرچینی در ساختمان ها و نماها بشمار می آید و طریقه اجرای آن به این صورت است که آجرها به صورت افقی با بندکشی متناسب کنار یکدیگر قرار میگیرند و در رج بعدی آجرها روی نصفه رج پایینی قرار میگیرند به طوریکه بند های عمودی روی هم قرار نگیرند.

۲.آجرچینی طرح کلاسیک یا تکنو

این سبک از آجرچینی از جمله ابتدایی ترین شیوه ها در اجرچینی نمای ساختمان ها بشمار می آید. اجرای آن به این صورت است که آجرها به شکل افقی و با بندکشی متناسب در کنار یکدیگر قرار می گیرند و آجرها و بند های عمودی در ردیف های مختلف دقیقا روی هم سوار هستند.

۳.آجرچینی طرح طولی عرضی(افقی عمودی)

در این روش از آجرچینی همانطور که از نامش مشخص است آجرها به صورت طولی و عرضی یا به عبارت دیگر افقی و عمودی در کنار یکدیگر قرار میگیرند و بین آن ها بندکشی متناسب با آن ها انجام می شود.

۴.آجرچینی طرح مختلط در نما

در سبک آجرچینی مختلط تعدادی آجر با اشکال مختلف مربعی یا مستطیلی و با ابعاد متغیر در کنار یکدیگر قرار می گیرند و بین آنها بندکشی صورت می گیرد. این روش را در آجرچینی های قدیمی نیز می توان یافت که البته امروزه شکل و سبکی نوین به خود گرفته است.

۵.آجرچینی طرح بیرون

در سبک برون بند آجرها طوری جلو و عقب قرار می گیرند که به صورت برجسته در می آیند و آجرچینی شکل چند بعدی به خود می گیرد.

۶.آجرچینی طرح زیگزاگی

در این روش همانطور که از اسم آن مشخص است آجرها از طول خود به صورت زیگزاگی روی یکدیگر قرار می گیرند.

۷.آجرچینی طرح کرکره ای در نما

این سبک از آجرچینی توسط آجرهای کرکره ای ایجاد می شود و به همین دلیل این نام را به آن داده اند. تعداد زیادی از شرکت های تولید آجر، آجرهایی با نام کرکره ای به گونه ای تولید می کنند که نسبت عرض آنها به طولشان ناچیز می باشد.

سبک چینش این آجرها به دو گونه انجام می گیرد:

• در کنار هم با بندکشی و یا بدون بندکشی.
• همچنین با فاصله از هم یعنی بصورت جلو عقب.

۸.آجرچینی طرح مشبک

این سبک از آجرچینی از معماری سنتی ایرانی تا به الان به دلیل جلوه زیبای خود بکار گرفته می شود. همانطور که از نام آن مشخص است در این روش در چینش آجرها فواصلی ایجاد می کنند یا بعبارت دیگر بین آجرها شبکه هایی به وجود می آید که آجرچینی را از حالت یکنواخت و یکدست خارج کرده و عواملی همچون سایه اندازی های زیبا، دید مناسب و جلوه ای زیبا با خود بهمراه می آورد.

همچنین بخوانید:

راهنمای جامع نور پردازی نمای ساختمان

۹.آجرچینی موج دار یا پارامتریک

در طراحی نمای ساختمان با آجر ،این سبک از مدرن ترین الگوهای آجرچینی محسوب می شود. در این روش از آجرچینی در نماها شاهد الگویی هستیم که آجرها به صورتی روی هم سوار شده اند که روی هم چرخیده اند و حرکت موج مانندی تولید کرده اند. یکی از روش های اجرای این سبک این است که آجرها ابتدا سوراخ شده سپس از داخل میله هایی عبور داده میشوند و در حالت های مختلف روی هم سوار میگردند.

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

تا به اینجا با انواع آجرهای مورد استفاده در نماهای مدرن و همچنین الگوهای مختلف آجرچینی در نماهای مدرن ساختمانی آشنا شدیم. اکنون برای آشنایی بیشتر شما مروری بر روش های اجرای آجر نما خواهیم داشت:

روش های اجرای آجر در نما خارجی ساختمان:

برای نصب آجر روی نماهای ساختمانی روش های متفاوتی پیش روی ماست که حال به بررسی قسمتی از آنها می پردازیم:

اجرای آجر نما با ملات ماسه و سیمان

در طراحی نمای ساختمان با آجر ، این روش نسبت به سایر روش ها ی اجرای نما با سرعت پایین تری پیش می رود ولی محاسن خود را دارد. حسن این روش آن است که پیوند بین نما و بدنه توسط سیمان استحکام خوبی خواهد داشت

اجرای آجر نما با استفاده از چسب مخصوص

انتخاب چسب مناسبی که با آجر همخوانی دلشته باشد بسیار مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرد. قبل از استفاده از چسب ابتدا یک لایه پلاستر پهن کرده سپس سطح پشت قطعه را بصورت کامل به ضخامت ۳ تا حداکثر ۷ میلی متر چسب میزنیم. سپس جهت جلوگیری از نفوذ آب درزهای بین آجرها را بندکشی می کنیم.

اجرای آجرنما به صورت خشک

در سیستم نمای خشک برای اتصال اجزای نما از ملات و … استفاده نمی شود بلکه از تجهیزات فلزی از جمله ریل،پیچ و … استفاده می گردد.

اجزای یک سیستم نما خشک اینگونه خلاصه می شود:چهارچوب نگهدارنده، اتصالات مربوطه، استفاده از عایق حرارتی، فضای خالی برای تهویه ، و در نهایت اجرای آجر

شیوه گره چینی آجر

هنر گره چینی تنها در معماری آجر رواج ندارد و یکی از زیر شاخه‌های صنایع چوب نیز می‌باشد. هنر گره چینی هنری زیبا و اصیل است که به دلیل زحمت و دقت زیاد هزینه زیادی هم دربردارد و گره چینی به هنری ایجاد شده با قطعات برش خورده آجر و شیشه‌های رنگی در اشکال مختلف و متعدد و با شکل های یکپارچه ی هندسی که به ‌طور هماهنگ در یک کادر مشخص و تکرار شونده در کنار هم قرار گرفته باشند گفته می‌شود. در واقع هندسه نقوش و گره کشی جزء جدا نشدنی گره زنی به حساب می‌آید.

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

در اصطلاح هنری گره چینی عبارت است از مجموعه‌ای از اشکال هندسی که با نظم و ترتیب و پیچ و شکل‌های هماهنگ و قرینه در کنار هم چیده شده‌اند. در تعریف دیگر، گره چینی آجر عبارت است از یک ترکیب هماهنگ از شکل های هندسی به هم پیچیده، موزون و جذاب که با استفاده از خط‌های راست شکل گرفته‌است. از بهترین نمونه‌های گره چینی آجر در ایران می‌توان عمارت چهل ستون، هشت بهشت و خانه‌های تاریخی خانه اعلم، شیخ الاسلام، سوکیاس در اصفهان و تعدادی از خانه‌های تاریخی کاشان همچون خانه طباطبائی‌ها، خانه عباسیان، خانه بروجردی‌ها و تعدادی دیگر از این انواع خانه‌ها در یزد و شهرهای قدیمی را نام برد.

به آجر کاری با ترکیب آجر های یک رنگ و ایجاد طرح و نقش‌های مختلف در سطحی صاف، رگ چینی می‌گویند. طرح‌های متنوع، به چگونگی قرار گرفتن آجر نما بستگی دارند.

راسته 

آجری که از پهلو و درازا در نما کار شده است.

کَله 

آجری که سر یا عرض آن به صورت افقی یا عمودی در نما کار شده است.

قد نما 

آجری که از پهلو و درازا به طور عمودی در نما کار شده است.

خواب نما

به صورت افقی در کف کار شود و تمامی سطح آن دیده شود.

لاریز 

آجری که رج آجرها حالت پله‌ای را نشان دهد.

لابند مرتب 

آجری که یک در میان، کله و راسته کار شود.

نیما نیم 

معمولی‌ترین شیوه آجر کاری است. تمامی ردیف آجر راسته به کار می‌رود؛ به گونه‌ای که بند کشی‌های رگ عمودی بالا درست در وسط آجر های رگ پایین قرار می‌گیرند. طرح‌های متنوع و مشهور دیگر: کله راسته –خفته راسته- بافت حصیری- جناغی- شطرنجی .

آجر چینی گل اندازی

در طراحی نمای ساختمان با آجر ،در موقع رگ چین کردن؛ آجر را چنان می‌چینند که از ترکیب آن‌ها گلهای مختلف هفت رگی و پنج رگی و… بدست آید. نمونه‌های خوب این شیوه را در اِزاره‌های خانه‌های یزد شاهد هستیم. مشهورترین گل اندازی به نام «شش بند شیرازی» معروف است که با چیدن پنج رگ آجر «که شش بند دارد» نقشی زیبا در مایه‌های هندسی به وجود می‌آورند. این گونه طرح‌ها گاه «هم رو» یا صاف چیده می‌شوند یا «هشت و گیر» یا برجسته و فرورفته هستند. نمونه‌های خوب آن را در مسجد جامع یزد شاهد هستیم. گاهی آجر و کاشی پیش بر با هم مخلوط می‌شدند و گل انداز کاشی در متن نما آجری چون نگین می‌درخشید. بهترین نمونهٔ گل انداز در برج اخنجان خراسان و برج رادکان خراسان می‌بینیم.

طرح گل اندازی در طراحی نمای سنتی

آجرکاری با آجرهای تزئینی (مهری)

کار تزیین نمای بنا با آجر نقش دار برجسته مهری ، از دوران ایلخانی سابقه دارد. در این شیوه آجرهای مربع و مستطیل لوزی چلیپا و دیگر گونه‌ها با نقش‌های مختلف برجسته، همراه با قطعه‌هایی چون لچکی، قوسها، حاشیه‌ها، رخ بامها و زیر خورشیدی‌ها روی جرزها میان دو طبقهٔ بنا که دارای آجرهای مهری هستند؛ جلوه‌ای دلپسند را ایجاد می‌کنند. این شیوه در دوران قاجار در برخی شهرها چون یزد، کاشان، شیراز و تهران رواج فراوان یافت.

همچنین بخوانید:

عناصر مورد استفاده در طراحی نمای مسجد و مصلی

در آثار یزد، این آجرها در چهار گروه قرار می‌گیرند:

کاربرد تک آجر با نقش کامل در وسط آجدارهای ساده.
مجموعهٔ چهار آجر در کنار هم که یک نقش کامل را بوجود می‌آورند.
حاشیه‌ای از آجرهای پی درپی نقش دار.
قاب‌سازی‌های بزرگ بر روی بدنه‌های وسیع به کمک آجرهای نقش دار که هریک، بخشی از طرح بزرگ را تکمیل می‌کنند

آجر کاری رنگی یا گره سازی رنگی

در طراحی نمای ساختمان با آجر ،در این شیوه با آجرهایی با رنگ‌های مختلف و به شیوه مسطح، طرح‌های گوناگون ایجاد می‌کنند. کاربرد آجرهای رنگی در نمای بنا، به دورهٔ ایلخانیان برمی‌گردد. طوماری از این شیوهٔ آجر کاری مربوط به حدود ۱۲۰ سال پیش در دست است که در آن طرح‌های فراوانی در مایهٔ نقش‌های هندسی و خط بنایی عرضه شده است.

آجر چینی خوون چینی

در طراحی نمای ساختمان با آجر ،خوون چینی گونهٔ خاصی از آجر کاری در مایهٔ خفته فرورفته و گره چینی ست که در شوشتر و دزفول رواج فراوان داشته است. به یاری این شیوه امکان بهره جستن از گودی‌های سا یه دار و در نتیجه کاستن از میزان حرارت به داخل بنا فراهم شده است. اساس عمدهٔ نقش‌های خوون چینی بر نگارهٔ چلیپا استوار بوده که در ترکیب های مختلف از شکل گرفتن پره‌های گل ‌برگ گونه چلیپا حول یک مرکز حاصل شده است. اغلب مرکز یک نقش که چشم گیرترین قسمت نقش را تشکیل می‌دهد؛ با کلمه‌هایی چون الله –محمد و علی درمایهٔ خط بنایی زینت یافته است.

روش خون چینی در آجر چینی نمای ساختمان

آجر چینی فخرومدین

در این کار آجر ها به صورت مشبک چیده می‌شود.

نمونه آجرچینی فخر مدین در طراحی نمای سنتی

آجر چینی هشت و گیر

در طراحی نمای ساختمان با آجر ،در هشت و گیر ، آجر چینی از حالت صاف و مسطح خارج گردیده و به صورت برجسته و فرورفته طرح‌هایی بوجود می‌آورد که با ایجاد سایه روشن جلوهٔ خاصی به بنا می‌بخشد. (کلمهٔ هشت به معنی بسیار برجسته و گیر به معنی فرورفته است) معروف‌ترین نوع آن هشت و گیر شیرازی است که فرورفتگی و برجستگی در هر شش بند و پنج رگ تکمیل و مجدداً تکرار می‌شود. آجر چینی هشت و گیر به شش بند شیرازی نیز معروف است.

آجر چینی آبشاری

این طرح در گچبری نیز وجود دارد. در آجر چینی زوایا قائمه‌اند ولی در گچبری ممکن است زوایا به صورت منحنی در آیند.

آجر چینی باد بزنی

در این روش، نما را به مربعاتی تقسیم کرده و در هر مربع یک آجر به صورت افقی و آجر دیگر به صورت عمودی چیده می‌شود.

آجر چینی معقلی (مخلوط کاشی و آجر)

نوعی آجر کاری است که در آن مخلوط آجر و کاشی به کار رفته است؛ که نمونهٔ آن در مقبرهٔ خواجه اتابک در کرمان به چشم می‌خورد. اما شاید زیباترین و شاخص‌ترین کار آجر و کاشی اثر نفیسی است که در سنگان خراسان در راه جام به زوزن دیده می‌شود.

نمونه آجر کاری معقلی در طراحی نمای سنتی

نمونه ای از اجرای نما با آجر

معماری دفتر معماری در اندونزی، تقدیر آجر و چوب
معماری: Andyrahman Architect

موقعیت: اندونزی، جاوا شرقی

معمار مسئول: Andy Rahman

متراژ: ۲۰۲ مترمربع

سال: ۲۰۱۷

متریال: آجر،بتن، چوب

در این بخش قصد داریم سری به یک دفتر معماری در شهر جاوا در کشور اندونزی بیاندازیم و نمای ساختمان به همراه طراحی داخلی آن را مورد بررسی قرار دهیم. شاید برای شما هم بررسی یک دفتر معماری جالب و قابل توجه باشد.

همانطور که در تصاویر می بینید، نمای ساختمان با آجر کار شده است. ترکیب آجر قرمز و آجر رنگ شده ی سفید. آجر قرمز نیز دارای بافت خاص خود است.

اما ترکیب متریال های بتن، آجر و چوب را در فضاهای داخلی می توانید مشاهده کنید. دیوارهای کار شده با بتن که با متریال آجر ترکیب شده است. متریال چوب در تمامی بخش ها بصورت طبیعی کار شده است. یعنی هر جایی که از چوب استفاده شده است، از متریال چوب طبیعی استفاده شده است. چوب روی دیوار بصورت دیوارپوش کار شده است . در بخش هایی با استفاده از ترکیب چب و پروفیل آهنی، شلف هایی ساخته شده است.

نمونه استفاده از آجر در طراحی معماری

نمونه استفاده از آجر در طراحی معماری

نمونه استفاده از آجر در طراحی معماری

نمونه استفاده از آجر در طراحی معماری

نمونه استفاده از آجر در طراحی معماری

نمونه استفاده از آجر در طراحی معماری

دو طبقه ی این دفتر فضای کاری کارکنان است و از فضای پشت بام نیز برای پرزنتیشن و نشست های معمارانه برای پرسنل بهره گرفته شده است. در ادامه دعوت می کنیم که تصاویر نمای ساختمان، فضاهای داخلی این دفتر را مشاهده نمایید. در انتها نیز پلان ها، دیاگرام ها و … قرار داده شده است که می توانید از آنها نیز استفاده کنید.

نمونه هایی از نماهای مدرن آجری

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

نمونه ای از طراحی نمای ساختمان با آجر

منابع:sahelbrick.ir-idhome.ir-archline.ir

شاید مطالعه این مطالب را نیز دوست داشته باشید:

کاربرد سنگ در ساختمان و طراحی نما

ضوابط شهرداری طراحی نمای ساختمان

صنعتی‌سازی مسکن، معماری سنتی را با چالش مواجه می‌کند