اصول طراحی نما

تعریف نما

نمای ساختمان که منظره خارجی بنا را تشکیل می دهد و در معرض دید عموم قرار دارد شامل حجم کلی در مرحله اول و سپس اجزاء آن یعنی سطوح باز، بسته و تقسیم کننده های عمودی و افقی می باشد.
ضروری است طرح نما حتی المقدور بیانگر عملکرد ساختمان باشد به نحوی که نوع استفاده از آن را به بیننده القا کند بطور مثال نمای یک ساختمان مسکونی در یک محله مسکونی بایستی با عملکرد ساختمان سنخیتکامل داشته باشد.
در مرحله اول طراحی نما بهتر است تمام قسمتها و المانهای بعدی از جمله بحث محوطه سازی اطراف ساختمان ، بام سبز یا روف گاردن طراحی شود. نمای ساختمان ها جزء اصلی ساختمان بوده و نمود خارجی هر بنا و سازنده ی بدنه شهری میباشد. نما در واقع بستر کالبدی شکل دهنده به تصویر ذهنی شهروندان از محیطی است که در آن قرار گرفته اند و از این جهت حائز اهمیت است.

طراحی نمای هتل پارک رویال سنگاپور

در بحث نمای ساختمان ها چیزی که بیشترین تأثیر را دارد سلیقه های شخصی است این سلیقه ها در سطح گسترده هم می تواند نقطه ی قوت باشد هم نقطه ی ضعف. البته در حیطه ی معماری یک بنا می توان به سلیقه رفتار کرد اما در واقع وقتی وارد حیطه ی عمومی می شوید، جامعه حقی بر گردن دارد که باید اجرا شود.
ممکن است که سازنده به دلیل مسائل اقتصادی و یا نداشتن دانش کافی نتواند سازه ای منطبق با فضای اطرافش بسازد. نمای هر ساختمان در مجموعه ی شهری که در آن حضور دارد مؤثر است و این تاثیر را به بدنه ی خیابان ها یا میدان ها که در آن قرار گرفته است انتقال می دهد. اگر به نمای ساختمانی واحد بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان ها فکر شود همگونی نمای شهری در کلیت از میان می رود.

نقش طراحی نما در ساختمان

نمای ساختمان یکی از مهمترین عناصر بیرونی برای ظاهر ساختمان است. در طراحی ساختمان، طراحی نما به دلیل اینکه مشخص‌کننده چارچوب کار برای دیگر اجزای ساختمان است مهمترین بخش به شمار می‌آید. نمای ساختمان در ظاهر و زیباسازی شهرها اهمیت زیادی دارد.با توجه به اینکه اولین ارتباط افراد با یک پروژه ساختمانی از طریق نمای خارجی آن شکل می گیرد، طراحی نمای ساختمان تأثیر بسزایی در تلقی و برداشت افراد از کیفیت و نوع ساخت پروژه شما دارد. یک طراحی زیبا و اجرای با کیفیت در نمای ساختمان می تواند تأثیر زیادی در ذهن مخاطب بگذارد.
عناصر مهم در نماسازی مانند پنجره‌ها، بازشوها ، مصالح، رنگ، سازه‌های عمودی و افقی، عناصر تزئینی و غیره باید هماهنگی و تناسب خوب را با هم داشته باشند. مصالحی که در طراحی نما استفاده می‌شوند انواع مختلف آجر، سنگ، سنگ‌های تزئینی، سیمانی و گچی می‌باشند. در طراحی نمای آجری، آجرهای مورد استفاده در نما با آجرهای مورد استفاده در دیوارها متفاوتند و باید از آجرهای بدون ترک‌خوردگی، شوره‌زدگی و آلودگی‌های شیمیایی استفاده کرد.

نمونه ای از استفاده از آجر دز نمای ساختمان

اجرای نماهای آجری باید در شرایط محیطی مناسب با دما و میزان رطوبت استاندارد انجام گیرد. در نماهای سنگی از انواع سنگ‌های قیچی، مرمر و تراورتن می‌توان استفاده کرد؛ استفاده از سنگ‌های پردوام و دارای مقاومت بالا در برابر یخ‌زدگی و شرایط نامساعد محیطی مانند نور خورشیدو رطوبت، همچنین داشتن بافت مناسب و بدون ترک‌خوردگی ، عدم تغییر رنگ و جذب گرد و غبار، قابلیت اجرا و ترمیم آسان بر روی کلیه سطوح و نیز مناسب برای طراحی نمای ساختمان مهم است.

روش طراحی

این که یک معمار می تواند هنر طراحی خود را در معرض دید قرار دهد ، باعث ایجاد رقابت برای عرضه ی نماهای منحصر به فرد و زیبا خواهد شد و همچنین چهره شهر را زیبا خواهد کرد. این یک شرط لازم در طراحی نما است اما کافی نیست، اینکه سایر جنبه ها در طراحی نما نادیده گرفته شود، باعث می شود نما پوسته ای غیر کاربردی، در تضاد با اقلیم، عملکرد سازه و سایر اجزای ساختمان باشد. نما به عنوان یک بخش از ساختمان باید طبق فاکتورهایی طراحی شود که عمل به آنها از الزامات طراحی است و حتی اگر تنها به دنبال زیبایی نما هستید باید بدانید که زیبایی ساختمان شما به عمل بر این الزامات وابسته است.

عوامل تاثیر گذار در طراحی نمای ساختمان عبارتند از:

• سازگاری نما با سازه ساختمان:

کی از مشخصه های استاندارد در طراحی نما، بویژه در بناهایی با سازه های متفاوت، هماهنگی اجزاء ساختمان بایکدیگر است و به منظور عمل به این استاندارد می بایستی بدنه ساختمان با ساختار و سقف بنا اتصالات یک پارچه ای داشته باشد. بدنه نما بدون توجه به اینکه شما از کدام مصالح استفاده می کنید، بایستی اتصالات محکمی با سازه اصلی داشته باشد و این امر از اهمیت بالایی برخوردار است، چه بسا که در بسیاری از پروژه ها به دلایل مختلف از توجه به این امر مهم خودداری می نمایند.

• سازگاری نما با اقلیم :

یکی از مهمترین اصولی که باید در طراحی بر آن توجه شود، توجه به شرایط آب و هوایی منطقه ای است که قرار است ساختمان در آنجا بنا شود. نما بدنه ای از کالبد ساختمان است،به این معنا که وظیفه محافظت از ساختمان و محیا کردن آسایش ساکنین، بر عهده این عنصر می باشد. پس علاوه بر زیبایی و هماهنگی با عناصر فوق الذکر، می بایستی در شرایط متغیر جوی، سازه را در برابر تنش های آب و هوایی حفظ نماید. همیشه پوشش خارجی ساختمان نقطه ضعفی برای شرایط اقلیمی به شمار می رفت اما در دهه اخیر با تمرکز بر روی سیستم اجرای نمای خشک، این مشکل برطرف شده است.

نمونه ای از سازگاری نما با اقلیم در طراحی معماری سنتی ایران

• سازگاری نما با عملکرد بنا :

نوع مصالح نما و سبکی که برای طراحی ساختمان در نظر گرفته می شود بیانگر شخصیت ساختمان است. بنابراین از شروع طراحی نما تا انتخاب متریال نما و سبک اجرای آنها، باید نوع فعالیتی که قرار است در بنا شکل بگیرد، در نظر گرفته شود، ولو اینکه امروزه بناهای فراوانی را در سطح شهر مشاهده می کنیم که کوچکترین هماهنگی میان عملکردشان با طراحی نمای آنها دیده نمی شود. امروزه استفاده از مصالح سبکی همانند ورق آلومینیوم کامپوزیت ، چوب ، اچ پی ال و در مرحله بعدی سرامیک پرسلان ، سنگ های صنعتی ، فایبرسمنت و … وزن های متفاوتی به نمای ساختمان می دهند همچنین دوام و حفظ زیبایی مصالح از آیتم های تاثیر گذار در انتخاب نوع مصالح نما محسوب می شوند. تکنولوژی های نو در تولید مصالح امروزه مصالح نوینی از قبیل سوییس پرل یا گاما استون را در اختیار طراحان و معماران قرار دادهاند . همچنین پیشرفت های صنعتی و تجهیزات باعث پیشرفت نماهای فلزی خالص شده و امکان ایجاد طرح های خاص را بر روی آن ها فراهم آورده است و نسل جدیدی از نماهای دکوراتیو صنعتی ویژه رابه وجود آورده است. متریالی مانند استرچ متال نیز حاصل همین پیشرفت های تکنولوژیکی می باشد.
در بحث سازگاری نما با سازه نمی توان از نمای کرتین وال شیشه ای نیز صحبتی به میان نیاورد نمایی که خود خاصیت سازه ای ویژه ای دارد و محاسبات مدول بندی آن می تواند خیال محاسبان سازه و استاتیک پروژه را تا حد زیادی آسوده نماید.

• تامین نظر کارفرما:

در فرآیند طراحی نما با توجه به سلیقه و خواست کارفرما، طراحی در سبک های مدرن و کلاسیک با استفاده از مصالح مناسب صورت خواهد گرفت.

اصول کلی برای طراحی نما ساختمان

برای طراحی نما یک ساختمان می توانید از انواع نماهای کلاسیک ، مدرن و ایرانی استفاده کنید که انتخاب هر یک از نماهای خارجی ساختمان سلیقه ای است.
انتخاب مصالح برای نمای ساختمان مسکونی یکی از مهم ترین اصول طراحی نما است که باید مورد توجه قرار بگیرد. شرط رسیدن به یک نمای ایده آل و زیبا این است که بدانید چه مصالحی را باید در کنار یکدیگر به کار ببرید تا نمای خارجی ساختمان شما خاص و شیک به نظر برسد.

به طور کلی در طراحی نمای یک ساختمان تنوع رنگ و تنوع بافت از اهمیت زیادی برخودار است و شما می توانید با انتخاب مصالح و مواد مناسب به نمای ساختمان زیبا و مناسبی دست یابید.
نمای یک ساختمان بهتر است به صورتی طراحی شود که علی رغم خاص بودن با ساختمان های مجاورش نیز هماهنگی داشته باشد و خط و خطوطی از نماهای موجود در آن منطقه در طراحی نما به چشم بخورد. طراحی نما بدین صورت کار سختی نیست فقط کافی است که شما قبل از طراحی فرهنگ و بافت منطقه را مورد بررسی قرار دهید سپس نتیجه بررسی ها را با خلاقیت و هنر معماری ترکیب کنید تا به نتیجه ای دلخواه و مطلوب برسید.

خوانایی و سادگی نما ساختمان

سادگی نما برای ساختمان های چند طبقه و بلند از اصول طراحی نما است که باید مورد توجه قرار بگیرد. در طراحی نمای ساختمان های بلند باید به این نکته توجه داشته باشید که ایجاد تنوع بیش از اندازه در نما باعث می شود تا نمای ساختمان شما سادگی و خوانایی خود را از دست بدهد. توجه داشته باشید که برای ساده تر به نظر رسیدن نمای یک ساختمان بهتر است از نمای خارجی تک رنگ استفاده کنید. می توانید برای کاهش یکنواختی در طراحی آن از یک یا دو المان شاخص استفاده کنید.

خوانایی و سادگی در طراحی نمای ساختمان

نورپردازی نما

طراحی نورپردازی نمای ساختمان به اندازه طراحی خود نمای ساختمان از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا نورپردازی باعث می شود که ساختمان در هنگام شب مانند روز تاثیرگذار و جذاب تر به نظر برسد. توجه داشته باشید که نورپردازی نمای ساختمان باید به شیوه ای طراحی شود که خیره کننده نباشد و بر طراحی نمای خارجی ساختمان تاکید داشته باشد و اول خود نما به چشم آید و در مرحله بعدی نورپردازی نما جلب توجه کند.

نورپردازی در طراحی نمای ساختمان

پویایی در طراحی نمای خارجی ساختمان

از نظر بصری نمایی دارای ارزش است که پویا و سیال باشد. پویایی در نما ساختمان یکی دیگر از اصول طراحی نما است و شما می توانید پویایی نمای یک ساختمان را به روش های مختلف نظیر عوض کردن ابعاد بازشوی نما نظیر پنجره و تلفیق مصالح مختلف و ترکیب کردن المان های عمودی و افقی و … ایجاد کنید.

ضوابط پیشنهادی طراحی نما توسط کمیسیون طراحی شهری، معماری و محیط زیست

در طراحی نما عملکرد ساختمان(مسکونی، اداری و …) مد نظر قرار گیرد.استفاده از کامپوزیت برای نماهای مسکونی توصیه نمی شود
در طراحی نما ترجیحا حداکثر از ۲ نوع مصالح با رنگ غالب (حدود ۰۲ تا ۰۷ درصد) روشن و ملایم (سفید، کرم، شیری) استفاده شود. استفاده از رنگ های نا متعارف و تند در نمای ساختمان توصیه نمی شود
برای اجرای سنگ ها از اسکوپ استفاده گردد. در صورت استفاده از آجر، با بندکشی استفاده شود
مصالح استفاده شده از جنس و کیفیت مرغوب باشد
قاب پنجره و اجزای نما در صورت همرنگ بودن با نمای اصلی(زمینه) مجاز می باشد
در محدوده ای که نما در تماس با انسان خواهد بود، از مصالحی که احساس عکس العمل منفی در انسان ایجاد می کند مانند فلز و اجسام شکننده یا برنده پرهیز شود
فضای ورودی ساختمان تعریف شده و دعوت کننده باشد و با عقب رفتگی در پلان طراحی شود
از شیشه ساده و پنجره دوجداره استفاده شود
در طراحی نما به تناسب و توازن خطوط ریتم افقی و عمودی غالب توجه شود
استفاده از پنجره یکسره جهت باکس راه پله ممنوع است

شاید مطالعه این مطالب را نیز دوست داشته باشید:

اصول طراحی نمای مینیمال